O titular do Xulgado de Instrución número 1 de Ourense, Leonardo Álvarez, acordou o “sobresemento provisional e arquivo” das dilixencias sobre a vertedura tóxica rexistrada en 2009 no río Barbaña ao seu paso por Ourense que matou uns 17.000 peixes, pola imposibilidade de determinar os seus autores.
O xuíz considera que “non aparece debidamente xustificada a perpetración dos feitos” así como os seus posibles responsables, segundo o auto ao que tivo acceso Efe datado con data do 12 de setembro de 2014.
O documento considera que, malia existir unha infracción ambiental, é necesario establecer os autores, e conclúe que “esa imposibilidade de determinar a responsabilidade e implicación directa das empresas investigadas na produción da vertedura contaminante que alcanzou o río Barbaña é o que impide a apertura dun procedemento xudicial contra estas”.
As dilixencias do caso abríronse tras unha querela presentada a finais de 2009 pola plataforma cidadá Ríos Limpos e por asociacións de veciños, que denunciaron un posible delito contra o medio natural contra o Concello de San Cibrao das Viñas (Ourense), a concesionaria da explotación da estación depuradora de augas residuais Espina & Delfín e a empresa que vertía á rede de saneamento.
O caso, que suscitou ampla polémica en Ourense, xerou a morte masiva de peixes por elevados índices de amonio e cloruro detectados, que levou a un descenso do nivel de acidez da auga polos metais pesados e alterou o ecosistema da fauna, segundo as análises de mostras recollidas pola Confederación Hidrográfica do Miño-Sil e o servizo de protección da natureza da Garda Civil.
Con respecto á contaminación, o xuíz considera “non discutible” a realidade da vertedura non orgánica de carácter acedo rexistrada na rede municipal de saneamento de San Cibrao das Viñas e que alcanzou a estación depuradora e desembocou no río Barbaña, segundo os informes e resultados analíticos efectuados por expertos de varios organismos, incluído da Xunta.
Tamén considera probada “a alta toxicidade da vertedura e a súa incidencia no medio” e que “non só que houbo un perigo grave para o medio natural senón que incluso se chegou a materializar nun dano importante para a fauna da zona tanto de peixes como de invertebrados ambos os dous básicos para o mantemento da comunidade”.
Entre os 17.013 peixes afectados figuran 12.942 exemplares de reñosa, 815 de boga, 81 de espiñento, dezaseis de troita e tres de anguía.
Porén, o documento sinala que aínda que constatou algunhas “infraccións administrativas en orde ao non contar con autorización de verteduras ou non dispor dunha arqueta de rexistro no límite da propiedade”, en cambio “non se encontraron evidencias físicas nin probas fidedignas da autoría da vertedura que ocasionou o dano”.
Por iso observa que “cabe preguntarse se a súa actuación na data en que se produciron as verteduras que constitúen o obxecto da presente instrución é merecedora do correspondente reproche penal”.
“Precisamente, esa imposibilidade de determinar a responsabilidade e implicación directa das empresas investigadas na produción da vertedura contaminante que alcanzou o río Barbaña é o que impide a apertura dun procedemento xudicial contra estas”, abundou.
Considera totalmente acreditada a realidade das verteduras e o dano ambiental aínda que non o dolo, que atribúe a un “neglixente funcionamento” da estación depuradora, que ao seu xuízo impediu paliar os efectos dunha vertedura contaminante.
Por todo iso, acordou o sobresemento provisional e arquivo das actuacións.
Contra esta causa, cabe recurso, no prazo dos tres días seguintes á súa notificación ou de apelación (xa sexa directamente ou con carácter subsidiario co de reforma) e dos cinco días seguintes á notificación da resolución primeiramente impugnada ou da reforma desestimada.
A causa podería “derivarse cara á vía administrativa ou cara á vía civil”, co fin de lles esixir responsabilidades tanto ao Concello de San Cibrao como á empresa responsable do mantemento, “pero non os poden facer responsables penalmente do impacto ambiental ocasionado polas substancias vertidas ao río Barbaña”.
O Concello está obrigado a cumprir os límites reflectidos na autorización de verteduras que foi outorgada pola Confederación Hidrográfica.
O organismo de cunca tramitou no seu día un expediente sancionador que propuña unha multa de 670.000 euros, que quedou suspendida á espera de que se resolvese a vía penal. EFEverde
